Cumin Seeds in Marathi | जिरे खाण्याचे फायदे आणि जिरे बद्दल संपूर्ण मराठी माहिती
भारतामध्ये दररोज स्वयंपाक घरांमध्ये एक सुगंध असा वास दरवळत असतो. कधी सवितर हा सुगंध आवाज इतका दरवळत होता त्याचे डोळे मिटून आपण त्या सुगंधाचा स्वाद देखील घेत असतो. हा सुगंध आवास दरवळत असतो तो म्हणजे फोडणीचा! भारतामध्ये एखाद्या भाजीला किंवा डाळीला फोडणी देण्याकरिता मोहरी जिरे कडिपत्ता लसून वाळलेली मिरची, हिंग आणि तेलाचा वापर केला जातो.
यातील एकही गोष्ट नसेल तर फोडणी पूर्णच होऊ शकत नाही. आज आपण याच फोडणीमध्ये सर्वात उत्तम भूमिका बजावणाऱ्या आणि अण्णाला स्वाद आणून देणार्‍या Cumin Seeds in Marathi जीरा बद्दल संपूर्ण मराठी माहिती जाणून घेणार आहोत..
Cumin Seeds in Marathi | जिरे खाण्याचे फायदे आणि जिरे बद्दल संपूर्ण मराठी माहिती
Table of Contents
जिरा हा भारतीय स्वयंपाक घरामध्ये वापरला जाणारा मसाल्याचा पदार्थ आहे. जेवणाला आणखी स्वाद देण्यासाठी जिऱ्याचा वापर केला जातो. अशी कोणतीही भाजी नाही ज्यामध्ये मुजरा वापरला जात नाही. विशेष डाळ आणि फोडणी करीता जिरा चा वापर मोठ्या प्रमाणामध्ये केला जातो.
जिरे जर आपल्या जेवणात वापरले नाही तर आपल्या जेवणाची चवच राहत नाही. डाळ, भाजी फोडणी याशिवाय कित्तेक खाद्यपदार्थांमध्ये याचा समावेश केला जातो.
असा हा अन्नाचा स्वाद वाढविणाऱ्या जीरा याचा वापर केवळ खाण्यासाठी केला जातो. याशिवाय जिराचे औषधी गुणधर्म सुद्धा आहेत. आयुर्वेदामध्ये देखील जिराला अत्यंत महत्त्वाचे स्थान दिलेले आहे. आनेक आजारांवर, व्याधींवर जेरे अतिशय गुणकारी ठरतात. आजच्या Cumin Seeds in Marathi | जिरे बद्दल संपूर्ण मराठी माहिती पोस्ट मध्ये आम्ही तुम्हाला याबद्दलची संपूर्ण माहिती तसेच जिऱ्याचे फायदे देखील सांगणार आहोत.
जिरे म्हणजे काय? What is Cumin Seeds in Marathi
जिरे हा एक मसाला आहे जो क्युमिनम सायमिनम वनस्पतीपासून येतो . हे मूळ आशिया, आफ्रिका आणि युरोपमध्ये आहे. तथापि, जगभरातील लोक जेवणाचा स्वाद घेण्यासाठी याचा वापर करतात.
Cumin हा एक मसाल्याचा पदार्थ आहे. भारतातील प्रत्येक स्वयंपाक घरामध्ये वापरला जातो. विशेषता भाजीला फोडणी देण्याकरिता जिराचा वापर केला जातो. जिरा हा भुर्‍या रंगाचा असून दांडगोलाकार असतो आणि जिरा हा बडिशोप आणि ओवा यांच्या फॅमिली तील आहे.
पांढरा जिरा हा बहुतेक सर्वांच्याच परिचयाचा असतो कारण मसाला मध्ये याचा वापर केला जातो.
जिराची फुले पांढर्‍या रंगाच्या क्लस्टर्समध्ये आहेत, जेव्हा ती पिकतात तेव्हा फळांमध्ये म्हणजेच जिला मध्ये बदलतात. जिराची वनस्पती 60-90 सेंटीमीटर उंच आणि ताठ आसते. जिराची फुले गडद निळ्या किंवा जांभळ्या रंगाची असतात. त्याची फळे 4.5-6 मिमी लांब, दंडगोलाकार आहेत. (Cumin seeds in Marathi) जिराचा रंग तपकिरी आणि काळा आहे. याचा तीव्र वास आहे. जून ते ऑगस्टमध्ये जिरेची फुले व फळे लागवड करतात.
जिरा मधील पौष्टिक तत्व Nutritional Value of Cumin Seeds in Marathi
प्रत्येकी 100 ग्राम जिरा मध्ये पुढीलप्रमाणे पौष्टिक तत्वे असतात-
| कॅलरीज | 375 |
| Total Fat | 22 ग्रॅम |
| Saturated Fat | 1.5 ग्रॅम |
| कोलेस्ट्रॉल | 0 मिग्रॅ |
| सोडियम | 168 मिग्रॅ |
| पोटॅशियम | 1,788 मिग्रॅ |
| कार्बोहायड्रेट | 44 ग्रॅम |
| फायबर | 11 ग्रॅम |
| साखर | 2.3 ग्रॅम |
| प्रथिने | 18 ग्रॅम |
| व्हिटॅमिन | सी १२% |
| कॅल्शियम | 90% |
| लोह | ३६८% |
| व्हिटॅमिन | डी |
| व्हिटॅमिन | बी 20% |
| मॅग्नेशियम | 91% |
जीरा चे प्रकार Types of Cumin Seeds in Marathi
जीराचे मुख्यता तीन प्रकार पडतात ते पुढीलप्रमाणे,-
1. पांढरे जिरे
पांढरे जीरेचा वापर मसाला म्हणून केला जातो. पांढऱ्या जिरांमध्ये विटामिन सी आणि विटामिन ए विपुल प्रमाणात आढळते.
2. काळे जिरे
काळे जिरे हे चवीला कडू असतात. या जिरांचा रंग पूर्णता काळा असल्याने यांना काळे जीरे म्हटले जाते. जिरे कोलेस्टेरॉलपासून पोट संबंधित समस्यांपासून मुक्त होण्यासाठी वापरले जाते. हे जिरे उष्ण असतात म्हणून यांचा वापर केवळ हिवाळ्यामध्ये केला जातो.
3. जंगली जिरे
खोकला, सर्दी आणि नाकातून रक्त येणे या समस्येमध्ये वन्य जिरे प्रामुख्याने वापरले जाते.
जिऱ्याचे फायदे Benefits of Cumin Seeds in Marathi
जिरे मध्ये विविध पौष्टिक तत्त्व विपुल प्रमाणात आढळतात असल्याने जिरा हा आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर ठरतो. आजच्या Cumin seeds in Marathi | जिरे बद्दल संपूर्ण मराठी माहिती पोस्ट मध्ये आपण जिऱ्याचे फायदे benefits of cumin seeds in Marathi पाहणार आहोत ते पुढीलप्रमाणे-
1. वजन कमी करण्यासाठी जिराचे फायदे
वजन नियंत्रित करू पाहणाऱ्या लोकांसाठी चेहरे खूप फायद्याचे ठरतात. वजन कमी, लठ्ठपणा यांसारख्या समस्यावर मात देण्यासाठी उपयुक्त ठरतात.
2. कोलेस्टेरॉल साठी जिरे फायदेमंद
जिरे रक्तातील कोलेस्टेरॉल देखील सुधारतो. एका अभ्यासानुसार, 75 मिलीग्राम जिरे दररोज आठ वेळा घेतल्यास अपायकारक रक्त ट्रायग्लिसेराइड कमी होते. दुसर्‍या अभ्यासानुसार, जीरा घेत असलेल्या रूग्णांमध्ये दीड महिन्यांत ऑक्सिडिझाइड “बॅड” एलडीएल कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण सुमारे 10% कमी झाले.
3. मधुमेहासाठी जिरे फायदेशीर
2017 च्या अभ्यासविश्वसनीय नुसार टाइप 2 मधुमेह असलेल्या प्रौढांमध्ये रक्तातील साखरेच्या पातळीवर जिरे आवश्यक तेलाचे परिणाम पाहिले. अभ्यासातील सहभागींना दररोज १०० मिलीग्राम (मिग्रॅ) जिरे तेल, दररोज ५० मिग्रॅ जिरे तेल किंवा प्लेसबो मिळाले.
8 आठवड्यांनंतर, दोन्ही जिरे तेल गटांनी रक्तातील साखर, इन्सुलिन आणि हिमोग्लोबिन A1c पातळी लक्षणीयरीत्या कमी केली होती. म्हणून जिरे हे सर्व उत्तम मधुमेह व्यवस्थापनाचे चिन्हक मानले जातात.
4. स्मरणशक्ती वाढविण्या करीता जिरे फायदेशीर
काही संशोधनानुसार असे सिद्ध झाले आहे की स्मरणशक्ती वाढवण्याचे करता जिरे खूप फायद्याचे ठरते. नियमित जिरे खाल्ल्याने स्मरणशक्ती वाढते तसेच आठवणी चांगली राहते.
5. ताण कमी करण्यास जिरे उपयुक्त
जिरे शरीरातील ताणतणाव कमी करण्यास मदत करतात. जिरे अँटिऑक्सिडंट म्हणून काम करून तणावाच्या परिणामांशी लढण्यास मदत करू शकतात .
6. जळजळ आणि दाह कमी करण्यासाठी जिरे उपयुक्त
चाचणी ट्यूब अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जिरेचा अर्क जळजळ रोखतो. जिरेचे बरेच घटक आहेत ज्यात अँटीकॉन्व्हल्संट प्रभाव असू शकतात.
7. अपचनाच्या संबंधित समस्यांवर जिरे फायदेशीर
चाचणी ट्यूब अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जिरेचा अर्क जळजळ रोखतो. जिरेचे बरेच घटक आहेत ज्यात अँटीकॉन्व्हल्संट प्रभाव असू शकता
जिरेचा सर्वात सामान्य वापर अपचनासाठी आहे. खरं तर, आधुनिक संशोधनाने याची पुष्टी केली आहे की जीरे सामान्य पचन सुधारण्यास मदत करतात. जेवणानंतर थोडेसे जिरे खाल्ल्यास जेवण पचन होण्यास मदत होते.
8. रक्ताच्या कमतरतेवर पासून बचाव करण्यासाठी जिरे फायदेशीर
शरीरातील रक्ताच्या कमतरतेपसून बचावासाठी जिरा अतिशय लाभदायक ठरतो. यामागे एक वैज्ञानिक कारण सुद्धा आहे जे सिद्ध झालेलं आहे. जिऱ्यामध्ये लोहाची मात्र मोठ्या प्रमाणात आढळते. हे एक असं खनिज आहे ज्याच्या सेवनाने आपल्या शरीरामधील रक्ताची मात्रा वाढवण्यास मोठी मदत मिळते आणि रक्ताच्या कमतरतेमुळे होणाऱ्या एनिमियासारख्या आजारांपासून सुद्धा आपला बचाव होतो. तर मग ज्यांच्या शरीरात रक्ताची कमी जाणवते त्यांनी आवर्जून जिऱ्यांचे सेवन करायला हवे.
9. जिरे लोहा चा समृद्ध स्त्रोत मानले जातात.
जिरा मध्ये नैसर्गिकरीत्या लोह विपुल प्रमाणात आढळते. मुलांच्या वाढीस आधार देण्यासाठी लोहाची आवश्यकता असते आणि मासिक पाळीच्या दरम्यान गमावलेल्या रक्ताचे स्थान बदलण्यासाठी तरूण स्त्रियांना लोहाची आवश्यकता असते. जिरे सारख्या काही पदार्थांमध्ये भरपूर लोह असते. म्हणून तुझी त्याचे सेवन केल्यास शरीरातील लोहाचे कमतरता भरून येते.
आहारामध्ये जिऱ्याचा वापर कसा करावा How to Use Cumin Seeds in the Diet
जिऱ्याचा वापर मुख्यत मसाला म्हणून केला जातो. जिरे हे आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर असतात म्हणून आहारामध्ये वापरले जातात.
1. भाज्या बनवताना तुम्ही जिऱ्याची चुर्ण करून भाज्यांमध्ये वापरू शकता.
2. डाळ, ढोकळा किंवा इतर भाज्यांना फोडणी देण्याकरिता जिऱ्याचा वापर करावा.
3. दही किंवा ताकात जिऱ्याचे चूर्ण टाकून पिल्यास अधिक फायदा होतो.
4. तांदूळात बर्‍याच ठिकाणी जिरे वापरला जातो. तुम्ही जिरे भात खाऊ शकता.
5. आपणास हवे असल्यास जिरे पावडर पाण्यात घालून प्यावे. याचा तुमच्या आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होईल.
जीराचे नुकसान Disadvantages of Cumin Seeds in Marathi
1. जिरेपासून बनवलेल्या गोष्टींमुळे बर्‍याच लोकांना एलर्जी असते. जर तुमच्या बाबतीतही असेच असेल तर तुम्ही जिरे अजिबात सेवन करू नये.
2. तसेच काही व्यक्तिंना जिराची अलर्जी असते अशा व्यक्तीने जिराचे सेवन केल्यास अलर्जी उद्भवल्यास त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधावा.
3. मधुमेहाच्या रुग्णांनी डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्याशिवाय जास्त प्रमाणात जिरे सेवन करू नये. (Cumin seeds in Marathi)
4. जास्त प्रमाणात जिरे घेतल्यास रक्तस्त्राव होण्याचा धोका संभवतो.
5. जिरेचा प्रभाव गरम आहे, यामुळे जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने तुमच्या शरीरात अनेक समस्या उद्भवू शकतात
सूचना: या साइटवर उपलब्ध सर्व माहिती आणि लेख केवळ Education Purpose या हेतूंसाठी आहेत. येथे दिलेली माहिती तज्ज्ञांच्या सल्ल्याशिवाय आरोग्याशी संबंधित कोणत्याही समस्या किंवा रोगाच्या निदानासाठी किंवा उपचारांसाठी वापरली जाऊ नये. वैद्यकीय तपासणी आणि उपचारांसाठी नेहमी पात्र वैद्यकीय व्यावसायिकाचा सल्ला घ्यावा.
तर मित्रांनो ! ” Cumin Seeds in Marathi | जिरे खाण्याचे फायदे आणि जिरे बद्दल संपूर्ण मराठी माहिती “ हा लेख वाचून आपणास आवडला असेल तर तुमच्या सर्व मित्रांना आवश्य शेअर करा.
ये देखील अवश्य वाचा :-
- स्त्री पुरुष समानता मराठी निबंध
- श्रावणातील पावसाचे वैशिष्ट्ये
- भावंड म्हणजे काय?
- तंत्रज्ञानाची किमया मराठी निबंध
- मराठी बालगीते
धन्यवाद मित्रांनो !